5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 8.5.2008 tarihli Resmi Gazete’de, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’ de 28.08.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış, ancak 2008 yılı Ekim ayından itibaren emeklilikle ilgili hükümleri yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanununa göre maluliyet;
Malullük 5434 Sayılı Kanunun 44, 46, 47, 53 ve 54 üncü maddelerinde düzenlenmiş olup buna göre devlet memurları;
Vücutlarında meydana gelen hastalıklar nedeniyle görevlerini yapamama durumuna gelmeleri ve bu durumlarının sağlık kurulu raporları ile tespit edilmesi halinde malul sayılmaktadırlar.
Malul sayılanların sınıf değiştirerek başka görevlerini yapma imkanları bulunmaktadır. Ancak özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, yükümlülük sürelerini tamamlamaz veya maluliyet durumunun yeni vazifelerini yapmaya engel olduğuna dair yeni sağlık kurulu raporu almadıkları sürece malullük haklarını kullanamamaktadırlar.
Hizmet süreleri en az 10 yıl olanlara malullük aylığı bağlanmaktadır.
Tedavisi imkansız hastalığı bulunanlarda ise malullük aylığı bağlanabilmesi için 10 hizmet yılı yerine 5 hizmet yıllarının bulunması yeterli görülmektedir.
Ancak malullük durumları göreve girmeden önce tespit edilenler malullük aylığı bağlanması hakkından yararlanamamaktadırlar.
Görevlerini yapamayacak derecede rahatsız olanlar ise mevcut hastalıkları kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam edenler, hastalıklarının mahiyetlerine ve doğuş sebeplerine göre malul sayılmaktadırlar.
Vazife malulleri hariç malullük aylığı alanlar hakkında kontrol muayene sistemine yani devre muayenesine tabi tutulmamaktadırlar.
Malullük aylığı almakta iken devlet memurluğu hariç yeniden çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmemektedir.
Aylık almakta iken yeniden göreve girenlerin aylıklarının kesilip kesilmeyeceği konusu;
27/04/2005 tarih ve 25798 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 21/04/2005 tarih ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamenin 30 uncu maddesinde düzenlenmiştir.(2) Bu düzenleme kapsamına malullük aylığı alanlar dahil edilmemiş olduğundan, malullük aylığı alanların kamuya ait kamu, kurum ve kuruluşlarında görev almaları halinde dahi aylıkları kesilmemektedir. Ancak devlet memuru statüsünü kazanmaları halinde aylıkları kesilmektedir.
5510 sayılı Kanuna göre maluliyet;
5510 sayılı Kanun ile;
Devlet memurlarının 5510 sayılı Kanuna göre malul sayılabilmeleri için halen görevde olan devlet memurlarının çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiklerini, devlet memurluğu görevinden ayrıldıktan sonra herhangi bir sigortalılık haline tabi olmayanların ise çalışma gücünü en az % 60’ını kaybettiklerini sağlık kurulu raporları ile belgelemeleri ve bu raporların Sosyal Güvenlik Kurumu sağlık kurulunca incelenmesi neticesinde kabul edilmesi gerekmektedir.
Malul sayılanların sınıf değiştirerek görevlerini sürdürmeleri imkanı bulunmaktadır. Ancak özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, yükümlülük sürelerini tamamlamaz veya maluliyet durumunun yeni vazifelerini yapmaya engel olduğuna dair yeni sağlık kurulu raporu almadıkları sürece malullük haklarını kullanamamaktadırlar.
Göreve başlamadan önce malullük durumu tespit edilenler hakkında malullük hükümleri uygulanmayacaktır.
Malul sayılanlara aylık bağlanabilmesi için;
En az on yıldan beri sigortalı bulunmaları ve toplamda 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminin bulunması gerekmektedir.
Ancak kişinin malullük durumu başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede bulunması halinde ise en az on yıldan beri sigortalı bulunma koşulu aranmaksızın sadece 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması yeterli görülmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca gerekli görüldüğü takdirde, malullük aylığı bağlananlardan işe başlayan ve yeniden aylık talebinde bulunanlar kontrol muayene, yani devre muayenesine tabi tutulabileceklerdir.
5510 sayılı Kanuna göre aylık almakta iken yeniden göreve girenlerin aylıkları kesilecektir.
Malullük aylığı almakta iken göreve girenlerin aylıklarının kesilmesi konusu 5510 sayılı Kanunun 27.maddesinde düzenlenmiş olup buna göre;
5510 sayılı Kanun kapsamında eski ifade ile SSK. lı, Bağ-Kur’lu ve devlet memuru olma halinde aylıkları kesilecektir.
Yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilecektir.
5510 sayılı Kanundan önce malullük aylığı alanlar hakkında uygulanan mevzuat hükümleri aynı şekilde devam edecektir.
5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 2008 yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Kanununa tabi görev yapmakta olan devlet memurları hakkında malullük hükümlerinin uygulanmasında tamamen 5434 sayılı Kanun ile 2829 sayılı Kanun hükümleri esas alınarak işlem yapılması gerekmekte olup, bu husus da 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinde düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu düzenleme “Bu madde kapsamına girenlerin aylıklarının bağlanması, artırılması, azaltılması, kesilmesi, yeniden bağlanması, toptan ödemeleri, ilgi devamı, ihya ve borçlanmaları, diğer ödemeler ve yardımlar ile emeklilik ikramiyeleri hakkında bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır ve bu maddenin uygulanmasında mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri ayrıca dikkate alınır.” Şeklinde olup, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden önce malullük aylığı almakta olanlar yeni düzenleme kapsamında girmeyecek, haklarında tamamen eski hükümler, yani 5434 ve 2829 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır.
